Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφών

Το ερώτημα κατά πόσο ένα φάρμακο πρέπει να λαμβάνεται πριν ή μετά το φαγητό, είναι κάτι που απασχολεί τόσο τους ασθενείς όσο και τους επαγγελματίες υγείας. Σε πολλές περιπτώσεις η παρουσία ή απουσία τροφής στο στομάχι κατά τη λήψη των φαρμάκων, είναι καθοριστική για την κλινική επιτυχία της θεραπευτικής αγωγής. Συγκεκριμένα η τροφή μπορεί να καθυστερήσει τη δράση του φαρμάκου, να ενισχύσει ή να μειώσει το φαρμακολογικό αποτέλεσμα και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών.

Τις συχνότερες αλληλεπιδράσεις με φάρμακα, παρουσιάζουν το γκρέιπφρουτ, το αλκοόλ και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Το γκρέιπφρουτ μεταβολίζεται από το ίδιο ηπατικό ενζυμικό σύστημα, από το οποίο μεταβολίζονται αρκετά φάρμακα, με αποτέλεσμα να αυξάνει τη συγκέντρωσή τους στο αίμα και να προκαλείται τοξικότητα. Πιο συγκεκριμένα το γκρειπφρουτ, θα πρέπει να αποφεύγεται στις περιπτώσες που ο ασθενής παίρνει θεραπεία με erlotinib, tamoxifen, everolimus, aprepitant, methadone, oxycodone και άλλα. Η σοβαρότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών που μπορεί να προκληθούν, ποικίλει ανάλογα με τον ασθενή.

Το αλκοόλ αντενδεικνύεται κατά τη διάρκεια λήψης ορισμένων αντιβιοτικών, όπως είναι το cotrimoxazole και metronidazole, γιατί μπορεί να προκληθεί κεφαλαλγία, ναυτία, εμετός, ταχυπαλμία, και δύσπνοια. Ακόμη το αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει τις κατασταλτικές δράσεις που προκαλούν τα αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά και υπνωτικά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχημάτων.

Από την άλλη τα γαλακτοκομικά προϊόντα, εξαιτίας της περιεκτικότητας τους σε ασβέστιο σχηματίζουν αδιάλυτα σύμπλοκα με κάποια φάρμακα εμποδίζοντας την απορρόφηση τους. Γι’ αυτό στις περιπτώσεις που οι ασθενείς λαμβάνουν θεραπεία με κινολόνες (ciprofloxacin), τετρακυκλίνες ή σκευάσματα σιδήρου, θα πρέπει να παίρνουν την αγωγή τους μια ώρα πριν ή δύο ώρες μετά το φαγητό. Η ίδια οδηγία θα πρέπει να ακολουθείται και με τα φάρμακα (Erlotinib, Lapatinib, Azithromycin, Alendronate) που απορροφούνται καλύτερα, όταν λαμβάνονται με άδειο στομάχι.

Από την άλλη κάποια φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια ή μετά το γεύμα (εντός τριάντα λεπτών) είτε γιατί μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στον βλεννογόνο του στομάχου (ασπιρίνη, dexamethasone), είτε γιατί με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται καλύτερα η απορρόφηση τους ( Temozolamide, Capecitabine, Alfuzocin ).

Συμπερασματικά, οι ασθενείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον ιατρό ή το φαρμακοποιό τους για τυχόν αλληλεπιδράσεις της τροφής με τα φάρμακα που λαμβάνουν. Η γνώση των δυνητικά επικίνδυνων συνδυασμών είναι καθοριστική για τη λήψη των φαρμάκων πριν ή μετά το φαγητό και για την αποφυγή ταυτόχρονης λήψης γκρέιπφρουτ, αλκοόλ και γαλακτοκομικών προϊόντων.

Άννα Μουρούζη- Πολυκάρπου
Φαρμακοποιός